EU Richtlijn werken op hoogte
Werken op hoogte wordt beschouwd als een van de meest gevaarlijke soorten arbeidsactiviteit. Positief is dat het werken op hoogte de afgelopen jaren veiliger is geworden.
Er zijn echter nog veel situaties waar verbeteringen nodig en mogelijk zijn. Een objectieve deskundige inventarisatie van de risico's is een belangrijke eerste stap om de veiligheid bij het werken op hoogte te vergroten.
Regelgeving voor werken op hoogte
Ten aanzien van het werken op hoogte bestaat een uitgebreide regelgeving, zowel op nationaal als Europees niveau. Wettelijke voorschriften in verband met werken op hoogte zijn onder meer opgenomen in de Arbowet en in het Arbobesluit. Daarnaast zijn door afspraken tussen verschillende partijen, zoals werkgevers- en werknemersorganisaties, uiteenlopende aanbevelingen voor veilig werken op hoogte tot stand gekomen.
Voor het werken op hoogte op daken gelden met name specifieke regels indien de valhoogte 2,5 meter of meer bedraagt. Daarbij is de aard van de vereiste veiligheidsmaatregelen afhankelijk van de afstand tussen de werklocatie en de rand van het dak.
Valgevaar bestaat niet alleen bij het uitvoeren van werkzaamheden op een hoog gelegen werkplek maar ook bij het zich verplaatsen naar deze werkplek. Daarom gelden speciale regels voor beveiliging van de toegang tot het dak. Bij gebruik van een ladder moet er bijvoorbeeld voor worden gezorgd dat men veilig van de ladder op het dak kan stappen.
Europese richtlijn 'Werken op hoogte'
Ook hebben we een Europese richtlijn 'Werken op hoogte'. De richtlijn, die tot doel heeft om het aantal ongelukken door vallen van hoogte te verminderen, bevat beperkingen inzake het gebruik van ladders, trappen, steigers en lijnen.
Een gevolg van de implementatie van de Europese richtlijn, waar onder meer glazenwassers en installateurs mee te maken kunnen krijgen, is dat het werken op ladders sterk moet worden teruggedrongen. Bij het werken op hoogte mogen ladders slechts worden gebruikt voor kortdurende werkzaamheden met een klein valrisico of als er redelijkerwijs geen veiliger alternatief mogelijk is. Indien in bepaalde situaties bij werken op hoogte wel een ladder als werkplek mag worden gebruikt dient met diverse beperkende criteria rekening te worden gehouden. Dit betreft onder meer de stahoogte (de afstand tussen voeten en grond) en de reikwijdte (hoe ver de werknemer zijn arm moet uitsteken om zijn werkzaamheden te kunnen uitvoeren). De stahoogte mag maximaal 7,5 meter en de reikwijdte maximaal 1 armlengte bedragen.
Ladders mogen nog wel worden ingezet als transportmiddel, bijvoorbeeld om materialen naar boven op het dak te brengen. Een dergelijk gebruik van ladders is bijvoorbeeld van belang voor dakdekkers, rietdekkers en schoorsteenvegers.
RI&E belangrijk bij werken op hoogte
Om de gevaren verbonden aan het werken op hoogte zoveel mogelijk te beperken is in de eerste plaats een inventarisatie van de risico's noodzakelijk. Ingevolge de Arbowet is de werkgever verplicht om een RI&E (Risico Inventarisatie & Evaluatie) te laten uitvoeren. Onderdeel daarvan is een plan van aanpak waarin wordt aangegeven welke maatregelen nodig zijn om de veiligheid te verbeteren.
Behalve met valgevaar dient bij de RI&E ook aandacht te worden besteed aan mogelijke andere risico's waarmee men bij werken op hoogte te maken kan krijgen, zoals zware fysieke belasting en blootstelling aan toxische stoffen. Contact met toxische substanties via de huid of luchtwegen kan zich bijvoorbeeld voordoen bij renovatie van daken, indien op het dakvlak een teerhoudende onderlaag is toegepast.
De beste garantie voor een goede veiligheid bij werken op hoogte wordt bereikt indien de RI&E wordt uitgevoerd door een onafhankelijke instantie met ervaren veiligheidskundigen. Belangrijk is verder dat na implementatie van de in het plan van aanpak vermelde maatregelen controle door een deskundige plaatsvindt. Deze gaat na of de voorzieningen van goede kwaliteit zijn en op de juiste wijze zijn aangebracht.
Henk van der Mark
