Gebruiksaanwijzing zonder onderhoudsvoorschriften
eisen aan documentatie
Mag de fabrikant onderhoudsvoorschriften achterhouden?
Een afnemer heeft een nieuwe machine geleverd gekregen. In de gebruiksaanwijzing ontbreken de onderhoudsvoorschriften. In deze voorschriften is onder meer de verplichting opgenomen dat het onderhoudswerk volledig moet worden uitbesteed bij de fabrikant van de machine. Bij navraag blijkt zijn uurtarief bijna het dubbele te zijn dan die van een gespecialiseerd bedrijf in de buurt van de afnemer. Daarnaast bestaat het vermoeden dat de onderhoudsmonteurs van de afnemer voldoende opgeleid zijn om zelf het onderhoud uit te kunnen voeren. Kan de afnemer eisen dat de fabrikant de onderhoudsvoorschriften bij de machine levert?
De Europese regelgeving is bedoeld om een vrije markt te creëren. De fabrikant levert een incomplete gebruiksaanwijzing. Het ontbrekende deel houdt hij zelf in zijn bezit om op basis daarvan (tegen hogere tarieven dan andere gespecialiseerde bedrijven) werk te genereren. Een fabrikant kan een gebruiksaanwijzing splitsen in een gebruikersdeel en een onderhoudsdeel. Dit kan zijn om de bediener van de machine te verhinderen onderhoud te plegen. Het is mogelijk dat een onderhoudsmonteur een specifieke opleiding moet hebben gevolgd om een machine in te regelen of bepaald onderhoudswerk te doen. Wordt dit werk uitgevoerd door een niet-opgeleide onderhoudsmonteur of een bediener van de machine, dan is de kans groot dat er iets mis gaat. Hierbij kan worden gedacht aan ongevallen bij het onderhoudswerk, maar ook aan ongevallen bij het gebruik doordat de machine niet goed is ingeregeld.
Is er geen specifieke noodzaak, vanuit een risico analyse onderbouwd, om geen onderhoudsvoorschriften aan de gebruiker te leveren, dan handelt de fabrikant in strijd met de Machinerichtlijn als hij een incomplete gebruiksaanwijzing levert. Voor alle duidelijkheid, de gebruiksaanwijzing mag gesplitst zijn om bovengenoemde reden. Maar er moet ook een complete handleiding worden geleverd voor de onderhoudsdienst.
Handhaving
De afnemer constateert dat er geen specifieke reden met goede onderbouwing is waarom alleen gespecialiseerd onderhoudspersoneel onderhoud moet plegen. Wanneer hij naar de rechter stapt, bestaat er een grote kans dat deze de fabrikant verplicht de complete gebruiksaanwijzing te leveren. Het zou zelfs kunnen dat de gebruiker van de machine problemen met de Arbeidsinspectie krijgt, omdat hij zijn personeel laat werken op een machine waarvan hij geen goede gebruiksaanwijzing heeft. Daardoor zou de machine op termijn namelijk onveilig kunnen worden zonder dat dit wordt geconstateerd.
Opleiding
De afnemer stelt dat hij voldoende onderricht personeel heeft voor het onderhoud. In dat geval moet de fabrikant het onderhoudsdeel van de gebruiksaanwijzing ter beschikking stellen aan een ieder die qua kennis en opleiding bevoegd moet worden geacht dit onderhoud uit te voeren. En ook hier zal het bedrijf dat de machine heeft gemaakt reële eisen moeten stellen. Een elektromonteur is bevoegd volgens de NEN 1010 te werken. Als in deze opleiding de onderhoudsmonteur voldoende kennis heeft opgedaan om veilig het onderhoud uit te kunnen voeren, dan is de kans uiterst gering dat een rechter akkoord gaat met aanvullende eisen die een fabrikant van de machine stelt aan de opleiding van het onderhoudspersoneel.
Willem Verwoerd
