Wie is verantwoordelijk voor de CE-markering (1)
Er is regelmatig onduidelijkheid rond de vraag wie de CE-markering op het product mag of moet aanbrengen. De basis voor de discussie is het feit dat er meerdere bedrijven (deel) opdrachten uitvoeren. Een ingenieursbureau ontwerpt een installatie, bepaalde installateurs voeren (een deel) van het werk uit en als het mee zit is er een derde die toezicht houdt. Maar, wWie is nu verantwoordelijk voor de CE-markering?
In wezen is er niets over te zeggen totdat de rechter daar duidelijkheid in verschaft. Wat we wel kunnen doen is kijken of we al redenerend daar toch een leidraad voor kunnen geven.
Wanneer bent u vanuit het oogpunt CE verantwoordelijk te stellen voor de geleverde installatie. Hier is er de cruciale vraag:
Heeft u de vrijheid het product zo te ontwerpen als u wilt en kunt u derhalve rekening houden met de eisen uit de van toepassing zijnde richtlijnen?
Als de klant u globale specificaties voor een installatie opgeeft en de zaak verder aan u overlaat, dan heeft u die vrijheid. Deze vrijheid heeft u ook als er randvoorwaarden zijn (bijvoorbeeld kostprijs, voorkeur voor bepaalde typen of merken apparatuur), waardoor in de ontwerpfase toch met de klant moet worden overlegd. Zolang u maar voldoende ruimte krijgt om uw installatie te ontwerpen en deze aan de eisen van de CE richtlijnen te laten voldoen. Na de uitvoering van de werkzaamheden overtuigt u zich of de installatie conform uw ontwerp is gemaakt en de werkzaamheden correct zijn uitgevoerd. Het komt bijvoorbeeld nogal eens voor dat keurig afzonderlijke kabelgoten voor krachtstroom en signaal kabels zijn gemaakt. Echter bij het trekken van de kabels heeft men alle kabels bij elkaar in een goot gelegd!
U brengt de CE markering aan, legt het Technisch Constructie Dossier (TCD) aan en maakt de verklaring van overeenstemming. Hierbij maakt het niet uit wie de werkzaamheden heeft uitgevoerd. De ontwerper heeft het totaal overzicht.
Zodra de klant u dwingt bepaalde zaken op een specifieke manier in het ontwerp op te nemen, komen we in een grijs gebied. In het gebouw waarin de installatie zit heeft men b.v. slechts een kanaal waardoor alle bedrading naar de volgende etage kan worden gevoerd. In dat geval kan je overspraak problemen verwachten. De 230 of 400 Volt kabels geven stoorsignalen af op de kabels van het computernetwerk, brandbeveiliging, inbraakalarm e.d. waardoor in bepaalde omstandigheden een systeem niet of verkeerd werkt. De klant weigert de door u, vanuit CE richtlijn, gewenste extra doorvoer te maken. Oplossingen kunnen mogelijk gevonden worden in (dure) filters. Daarvoor wordt geen budget vrij gemaakt.
In dit geval heeft u onvoldoende ontwerpvrijheid. Indien er later problemen ontstaan (het brandalarm is niet afgegaan) en u heeft toch de CE markering aangebracht, dan bent u fout. Immers door het aanbrengen van de CE markering verklaart u dat de installatie aan alle wettelijke eisen voldoet! U zult in dit geval uw klant schriftelijk moeten attenderen op het feit dat u door de opgelegde beperkingen geen CE markering op de installatie kan afgeven. Hij zal daar zelf zorg voor moet dragen. Met andere woorden; wilt u niet is strijd met de wet handelen, dan levert u uw installatie af als halffabrikaat.
Nog complexer wordt het als er meerdere partijen betrokken zijn bij het ontwerpproces. Een aantal mogelijke opties voor het maken van een installatie zijn:
a) De installateur ontwerpt, tekent en maakt de installatie;
b) De installateur ontwerpt en maakt de installatie, het tekenwerk wordt uitbesteed;
c) De installateur besteedt het ontwerp en tekenwerk uit, zelf maakt hij de installatie;
d) De installateur besteedt het ontwerp en tekenwerk van een deel van het werk volledig uit (b.v. bouwkundige bevestiging) en ontwerpt, tekent de rest en maakt de complete installatie.
e) De installateur besteedt een deel van het werk volledig uit (b.v. bouwkundige bevestiging) en ontwerpt, tekent en maakt de rest van de installatie.
Een extra complexiteit is dat bij grotere projecten het vaak voor komt dat er bij meer dan een bedrijf werk wordt uitbesteed.
N.B. Een installateur is zeer snel fabrikant vanuit het oogpunt CE wetgeving! Zodra twee installaties, hoe klein ook, worden gecombineerd is men in het kader van de richtlijn(en) fabrikant. De onderneming zal op de totale installatie wederom de CE markering aan moeten brengen (dus toetsen aan de richtlijn(en) of het product voldoet).
Bij a) is slechts een partij betrokken bij het ontwerp. Deze installateur zal de CE markering aan moeten brengen op de installatie.
Bij b) zal de installateur de CE verantwoordelijkheid op zich moeten nemen. Degene die tekent voert uitsluitend werk uit conform de opdracht van de installateur.
Punt c) is een probleemgeval. De ontwerper zal in principe de CE markering op het product aan moeten brengen. Alleen wilt u wel dat bekend wordt dat een andere partij betrokken is bij uw installatie? Als u als installateur de CE markering aan wilt brengen, leg dit vast in uw opdracht. Tevens zult u dan opdracht moeten geven aan de ontwerper een TCD van de installatie te leveren. Dit geldt ook voor het concept van de gebruiksaanwijzing.
Bij d) zal in het contract moeten worden vastgelegd wie verantwoordelijk is voor de CE markering. In principe zal dit degene zijn wiens ontwerp bepaalt wat het EMC gedrag van de installatie is. In het voorbeeld is dit simpel. Maar nu het geval dat u een brandmeldingssysteem ontwerpt en de firma X het inbraak alarm? Als u het geheel installeert heeft u nog inzicht in het totaal (met het personeel weet wat leidt tot EMC problemen). Daarom bent u vermoedelijk de meest aangewezen partij, daar u als enige hebt in de gehele installatie. Maar is er niets vastgelegd, dan kan dit leiden tot een prachtig juridisch steekspel waar alleen de juristen beter van worden.
Bij e) werken twee installateurs naast elkaar. Hier kan alleen de opdrachtgever het totaal overzicht hebben. In het voorbeeld is het de installateur (hoofdaannemer). Deze zal wel een TCD moeten laten leveren door de onderaannemers. Dit zal contractueel vastgelegd moeten worden.
In al deze gevallen geldt: mits voldoende ontwerpruimte is gegeven. Daarnaast is het prettig dat, wanneer derden een deel van het TCD leveren, dit op een zelfde wijze is uitgevoerd als in uw bedrijf. Zo houdt een hoofdaannemer het beste het overzicht. Lever dus een voorschrift aan uw onderaannemers hoe u het TCD aangeleverd wilt hebben. U kunt ook het gebruik van een bepaald softwarepakket voorschrijven.
Iedere installatie die wordt afgeleverd zal uiteindelijk vergezeld moeten gaan van een goede gebruiksaanwijzing en een conformiteitsverklaring. De gebruiksaanwijzing en conformiteitsverklaring zal in het Nederlands opgesteld moeten zijn (taal van de ontwerper). Levert u in het buitenland, dan zal de verklaring en de gebruiksaanwijzing ook nog in een van de officiële talen van het land waarin u levert moeten worden gesteld. Een probleem als u in het buitenland levert, echter een voordeel als u in het buitenland koopt. Immers u krijgt uw stukken ook in het Nederlands aangeleverd!
Lees: wie is verantwoordelijk voor de CE-markering (2) >>
Auteur: Ing. W. Verwoerd www.syntens.nl
