Explosieveiligheidsdocument
De ATEX Richtlijn beschrijft wat er in een explosieveiligheidsdocument moet zitten, zoals:
- dat de explosierisico’s geïdentificeerd en beoordeeld worden;
- dat afdoende maatregelen genomen zullen worden;
- welke plaatsen in zones zijn ingedeeld;
Dat de arbeidsplaats en arbeidsmiddelen, met inbegrip van de alarminrichtingen, met de vereiste aandacht voor de veiligheid worden ontworpen, bediend en onderhouden;
- etc.
Het explosieveiligheidsdocument moet vóór de aanvang van de werkzaamheden worden opgesteld. Het wordt herzien wanneer belangrijke wijzigingen, uitbreidingen of verbouwingen van de arbeidsplaatsen, arbeidsmiddelen of het arbeidsproces plaatsvinden. De werkgever kan bestaande beoordelingen van de risico's, documenten of andere gelijkwaardige rapporten met elkaar combineren en in het explosieveiligheidsdocument integreren.
Uiteindelijk moet dit leiden tot een rapport waar de gevarenzones, de classificatie, de afmetingen en dergelijke daarvan zichtbaar zijn. Op basis van dit rapport kunnen, indien noodzakelijk, maatregelen worden genomen om tot een meer optimaal veilige werkomgeving te komen.
Model indeling explosieveiligheidsdocument
Beschrijving van de arbeidsplaats en de werkplekken
De arbeidsplaats wordt onderverdeeld in werkplekken. In het explosieveiligheidsdocument worden de werkplekken beschreven waar een risico bestaat door een explosieve atmosfeer. De beschrijving kan bijvoorbeeld omvatten: naam van het bedrijf, soort installatie, gebouw/ruimteaanduiding en bedrijfsverantwoordelijke, aantal werknemers. De bouwkundige en geografische omstandigheden kunnen visueel worden gedocumenteerd, bijvoorbeeld door een plattegrond en opstellingsschema. Ook een overzicht van de vlucht- en reddingswegen moet worden opgenomen.
Beschrijving van de procédés en/of activiteiten
Het betreffende procédé moet in een korte tekst en eventueel in combinatie met een stroomschema van het procedé worden beschreven. Deze beschrijving dient alle gegevens te bevatten die voor de explosieveiligheid van belang zijn. Dit omhelst een beschrijving van de arbeidsstappen inclusief in- en buitenbedrijfstelling, overzicht van constructie- en bedrijfsgegevens (bijv. temperatuur, druk, volume, doorvoercapaciteit, toerental, bedrijfsmiddelen), eventueel aard en omvang van de reinigingswerkzaamheden en gegevens over de ventilatie van de ruimte.
Beschrijving van de gebruikte stoffen/veiligheidstechnische parameters
Met name dient beschreven te worden door welke stoffen de explosieve atmosfeer wordt gevormd en onder welke procestechnische omstandigheden deze ontstaat. Een opsomming van de veiligheidstechnische parameters die relevant zijn voor de explosieveiligheid is op deze plaats zinvol.
Weergave van de resultaten van de risicobeoordeling
Er dient beschreven te worden waar zich een gevaarlijke explosieve atmosfeer kan voordoen. Daarbij kan een onderscheid worden gemaakt tussen het binnenste van installatieonderdelen en de omgeving. Daarbij dient niet alleen rekening te worden gehouden met omstandigheden onder normaal bedrijf, maar ook met de in- en buitenwerkingstelling en reiniging alsmede bedrijfsstoringen. Eventueel moet deze handelwijze ook worden beschreven bij wijziging van procédés of producten. De explosiegevaarlijke plaatsen (zones) kunnen zowel tekstueel als grafisch in de vorm van een zoneplattegrond worden weergegeven. Voorts worden onder dit punt de explosierisico's weergegeven. Daarbij is het nuttig de handelwijze te beschrijven om de explosierisico’s vast te stellen.
Getroffen maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar
Aan de hand van de risicobeoordeling worden in dit hoofdstuk de daaruit voortvloeiende veiligheidsmaatregelen beschreven. Het veiligheidsprincipe dat eraan ten gronde ligt, dient te worden vermeld, bijvoorbeeld "voorkoming van actieve ontstekingsbronnen" etc. Een indeling in technische en organisatorische maatregelen is daarbij zinvol.
Technische maatregelen
Voorzorgsmaatregelen
Aangezien het concept voor explosieveiligheid van de installatie geheel of gedeeltelijk is gebaseerd op de voorzorgsmaatregelen voorkoming van een explosieve atmosfeer of voorkoming van ontstekingsbronnen, is een gedetailleerde beschrijving van de omzetting van deze maatregelen vereist.
Constructieve maatregelen
Aangezien de installatie door middel van constructieve maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar zal worden beschermd, dient de aard, de wijze van functioneren en de inbouwplaats van de beveiligingsmaatregel te worden beschreven.
Maatregelen vanuit de meet- en regeltechniek
Maken maatregelen vanuit de meet- en regeltechniek deel uit van het concept voor
explosieveiligheid, dan dient de aard, de wijze van functioneren en de inbouwplaats van de beveiligingsmaatregel te worden beschreven.
Organisatorische maatregelen
De organisatorische maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar worden eveneens in het explosieveiligheidsdocument beschreven. (zie hoofdstuk 4)
Uit het document moet blijken:
- welke bedrijfsinstructies voor een arbeidsplaats of een activiteit werden opgesteld,
- hoe de kwalificatie van de werknemers wordt gewaarborgd,
- inhoud en frequentie van de scholingen (en wie heeft deelgenomen),
- hoe eventueel het gebruik van verplaatsbare arbeidsmiddelen in de explosiegevaarlijke plaatsen wordt geregeld,
- hoe wordt gewaarborgd dat de werknemers uitsluitend geschikte beschermende kleding dragen,
- of er een werkvergunningensysteem bestaat en hoe dit eventueel georganiseerd is,
- hoe onderhouds-, onderzoeks- en controlewerkzaamheden zijn georganiseerd en
- hoe de explosiegevaarlijke plaatsen zijn gemarkeerd.
Wanneer er voor deze punten geschikte formulieren zijn, kunnen deze als model bij het explosieveiligheidsdocument worden gevoegd. Aan het document dient een lijst te worden toegevoegd met voor gebruik op explosieve plaatsen toegestane verplaatsbare arbeidsmiddelen. De gedetailleerdheid van de lijst is afhankelijk van de soort en omvang van het werk en van de mate waarin zich risico’s kunnen voordoen.
Verwezenlijking van de maatregelen ter bescherming tegen explosiegevaar
Uit het explosieveiligheidsdocument moet blijken wie voor de verwezenlijking van bepaalde maatregelen verantwoordelijk is of wie daarmee belast werd of wordt (o.a. ook voor het opstellen en bijhouden van het explosieveiligheidsdocument). Voorts moet worden vermeld wanneer maatregelen moeten worden getroffen en hoe de doeltreffendheid ervan wordt gecontroleerd.
> Cursus: Eisen ATEX richtlijn
> e-learning: opstellen Explosieveiligheidsdocument (EVD)
> Explosieveiligheidsdocument (bewerkbaar)
