Europese normalisatie
Tussen de bedrijven door krijgen we wel eens de vraag hoe het 'systeem' van normen in elkaar zit, de betekenis van NEN, DIN, EN, etc. De Europese Commissie werpt licht op de zaak.
Wat zijn Europese normen?
Normen zijn gedocumenteerde, niet-bindende overeenkomsten. Normen zijn dus niet verplicht, u bent niet verplicht ze toe te passen. In normen zijn belangrijke criteria voor goederen, diensten en processen vastgelegd. Ze dragen ertoe bij dat goederen en diensten geschikt zijn voor hun doel, met elkaar vergeleken kunnen worden en onderling compatibel zijn. Dit geldt ook voor Europese normen, die bovendien door een Europese normalisatieorganisatie goedgekeurd en openbaar moeten zijn.
Hoe ondersteunt de Europese Commissie de Europese normalisatie?
De Commissie stimuleert de bedrijven om normen die haar nuttig lijken, vrijwillig toe te passen. De Commissie werkt samen met alle erkende normalisatieorganisaties aan gemeenschappelijke doelstellingen als openheid, transparantie en efficiëntie en helpt de Europese normalisatieorganisaties bij de interpretatie van het communautaire en internationale beleid, bijvoorbeeld op het gebied van de handel, wanneer dat belang heeft voor hun activiteiten. Daarnaast geeft de Commissie financiële steun aan de secretariaten van de Europese normalisatieorganisaties en kan ze ook speciale groepen steunen die de consumenten, milieugroeperingen en kleine en middelgrote ondernemingen bij de normalisatie vertegenwoordigen. De Commissie draagt indien nodig bij in de ontwikkelingskosten voor bepaalde normen en verleent vaak financiële steun aan verwante onderzoeksprojecten.
Waarom worden er Europese normen opgesteld?
Europese normen worden opgesteld wanneer dat nodig is voor de nijverheid, de markt of het publiek. Zo kan de nijverheid behoefte hebben aan normen om ervoor te zorgen dat goederen of diensten onderling compatibel zijn, kunnen normen een eerlijke mededinging waarborgen en heeft het publiek baat bij normen voor de kwaliteit en veiligheid van goederen en diensten. Daarnaast worden Europese normen opgesteld om naleving van de Europese regels - zoals de wetgeving - te vergemakkelijken.
Wie werkt mee aan de opstelling van normen?
In principe kan iedereen om een nieuwe norm verzoeken. Zodra er een formeel verzoek is, volgen er een aantal procedures. Het verzoek wordt toegewezen aan het competente comité in het betrokken domein. Dit beslist of er een norm kan en moet worden opgesteld. Het onderstaande schema toont de hoofdstappen van de opstelling van een Europese norm. Europese normen zijn een krachtig middel om de concurrentiekracht van bedrijven in de EU te vergroten. Ze dragen bij tot de bescherming van het milieu, de gezondheid en de veiligheid van de burgers in Europa. Normen bieden technische oplossingen voor problemen en vergemakkelijken de intra- Europese handel en samenwerking. Ze bevorderen de overdracht en verspreiding van technologie, wat iedereen ten goede komt.
Normen ondersteunen in het bijzonder het EU-beleid op belangrijke gebieden als het welzijn van de consument, de milieubescherming, de handel en de interne markt.
Wie stelt Europese normen op?
Er zijn drie Europese normalisatieorganisaties die Europese normen opstellen:
• CEN: het Europees Comité voor Normalisatie bestrijkt alle sectoren behalve elektrotechnologie en telecommunicatie, www.cenorm.be
• CENELEC:het Europees Comité voor Elektrotechnische Normalisatie behandelt normen voor de elektrotechniek, www.cenelec.org
• ETSI: het Europees Normalisatie-instituut voor de Telecommunicatie stelt normen op voor de telecommunicatie en bepaalde aspecten van radio- en televisiedistributie, www.etsi.org
Wie werkt mee aan de opstelling van Europese normen?
Normen spelen een nuttige rol bij de vorming van de interne markt doordat ze dienen als basis voor de zogenaamde "nieuwe aanpak"-richtlijnen. Deze Europese wetgeving stelt de essentiële eisen vast waaraan producten moeten voldoen om in de hele Europese Unie in de handel te mogen worden gebracht. De "nieuwe aanpak”-richtlijnen zijn bijzonder omdat ze geen technische details geven, maar algemene veiligheidseisen bevatten.
De fabrikanten moeten deze algemene "essentiële" eisen technisch invullen. Eén van de beste manieren waarop ze dat kunnen doen, is speciaal daarvoor opgestelde Europese normen toe te passen. Deze normen worden "geharmoniseerde normen” genoemd. Als ze worden toegepast, is er een "vermoeden van overeenstemming” met de richtlijn waarvoor ze zijn geschreven.
In principe kan iedereen die belang heeft bij een norm, of voor wie het bestaan van een norm bepaalde gevolgen heeft, aan de opstelling ervan meewerken. Afhankelijk van de normalisatieorganisatie kunnen personen invloed uitoefenen op het standpunt dat hun land in Europees verband naar voren zal brengen of kunnen zij hun mening rechtstreeks op Europees niveau kenbaar maken. Er werken deskundigen mee uit het bedrijfsleven, de overheid, de universiteiten en diverse belangengroepen. De Europese normalisatieorganisaties zien erop toe dat deze deskundigen representatief zijn en uit een verschillende belangengroep komen. Dat verhoogt de kans dat de normen na hun publicatie worden aanvaard en toegepast.
drs. Richard Winter met dank aan de Europese Unie
