Machines voor eigen gebruik of R&D en CE-markering
In de praktijk ontstaat nog wel eens discussie over machines voor onderzoeksdoeleinden (R&D) en machines voor eigen gebruik. Maakt u zelf machines voor eigen gebruik dan wordt tegenwoordig de CE-markering meestal wel gevolgd, maar voor R&D machines blijft dit vaak onduidelijk. In dit artikel gaan we in op deze twee groepen in relatie tot CE-markering.
Machines voor eigen gebruik
Verschillende CE richtlijnen benoemen expliciet dat ook machines voor eigen gebruik CE gemarkeerd moeten worden. De machinerichtlijn benoemt het specifiek bij de definitie van fabrikant. Dit betekent dat een machine die een bedrijf zelf bouwt (ontwerpt en vervaardigt) en zelf gaat gebruiken onder de machinerichtlijn valt en dus onder CE.
Dit is eigenlijk ook niet zo gek, CE-markering gaat over veiligheid en het zou vreemd zijn dat machines voor eigen gebruik hier niet aan hoeven te voldoen. Als het buiten CE zou vallen, moet vanuit de algemene productveiligheidsrichtlijn gezocht worden naar andere specificaties. De machinerichtlijn lijkt dan de meest logische optie. Bovendien moet de machine als die in gebruik genomen is aan de richtlijn arbeidsmiddelen en de Nationale gebruiksfasewetgeving voldoen. Er moet te allen tijde veilig mee gewerkt kunnen worden, de machinerichtlijn geeft daarvoor een concrete invulling.
De machinerichtlijn is dus van toepassing op machines voor eigen gebruik, het ‘eigen gebruik’ wordt specifiek benoemd in de machinerichtlijn. Sommige eisen kunnen direct praktisch opgepakt worden. De gebruiksaanwijzing bijvoorbeeld kan in de werkprocedures of interne instructies worden uitgewerkt. Het bedoelde gebruik van de machine kan natuurlijk goed worden beoordeeld en daarom concreet worden meegenomen in het CE-traject.
Machines voor R&D
In de machinerichtlijn is een uitzondering opgenomen voor: machines die specifiek zijn ontworpen en gebouwd voor onderzoeksdoeleinden voor tijdelijk gebruik in laboratoria.
Dit gaat dus om laboratoriumapparatuur specifiek ontworpen en gebouwd met het oog op bepaalde onderzoeksprojecten. Daarom zijn niet uitgezonderd: permanent in laboratoria geïnstalleerde machines met gebruik voor algemene onderzoeksdoeleinden en machines in laboratoria voor andere dan onderzoeksdoeleinden, zoals proefnemingen. ‘Tijdelijk gebruik’ betekent dat machines aan het einde van een onderzoeksproject niet meer worden gebruikt. ‘Tijdelijk’ moet duidelijk gedefinieerd zijn en het moet aantoonbaar een afgeschermde laboratoriumomgeving zijn. Verder valt het wederom onder de algemene productveiligheidsrichtlijn, mogelijk onder andere CE-richtlijnen en na ingebruikname onder de richtlijn arbeidsmiddelen en Nationale gebruiksfasewetgeving.
In de praktijk valt maar weinig R&D apparatuur daadwerkelijk onder deze uitzondering. Valt het er wel onder dan moet de regelgeving nog steeds goed worden meegenomen. Een praktische aanpak is om de machinerichtlijn toch zo volledig mogelijk te volgen. Dus zet een risicoanalyse op met alle eisen. Waar het door de onderzoeksdoeleinden (nog) niet volledig aan de eisen kan voldoen, kunnen direct organisatorische maatregelen worden genomen om de eventuele restrisico’s in het laboratorium te beheersen. Dit geeft een goede onderbouwing van de veiligheid, een CE logo hoeft vanuit de machinerichtlijn niet aangebracht te worden. En, let op mogelijke andere op het apparaat van toepassing zijnde CE-richtlijnen! Erik van der Hoeven
Erik van der Hoeven
